Педагогика

Сызықтық алгоритмдерді программалау

Сабақ тақырыбы Сызықтық алгоритмдерді программалау
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) 7.3.2.1- алгоритмді программалау тілінде жазу 7.3.3.2- сызықтық алгоритмдер ді программаны өңдеудің кіріктірілген ортасыңда ( Pascal, Lazarus) жазу
Сабақ ма қса ты Барлық оқушылар:
сызықтық алгоритмдер ді программалау тілін д е жаза алады
Оқушылардың басым бөлігі:
сызықтық алгоритмдер ді Pascal және Lazarus бағдарламаларында өңдейді
Кейбір оқушылар:
Сызықтық алгоритмдерді Pascal тілінен Lazarus тіліне аударғандағы айырмашылықтарын саралай алады
Ойлау дағдыларының деңгейлері Білу, түсіну, қ олдану , талдау, жинақтау
Бағалау критерийлері 1.С ызықтық алгоритмдер ді программалау тіліне аудар ады ; 2.П рограмманы өңдеудің кіріктірілген ортасыңда (Pascal, Lazarus) жазады .
Тілдік мақсаттар Визуалды ортада сызықтық алгоритмдерді бағдарламалау ды үйренеді.
Лексика және терминология: Сызықтық алгоритм, код, операторлар, енгізу/шығару( Read (a,b,c,…, n), Wrіte (a,b,c,… n)) , айнымалы
Құндылықтарды дарыту Мәңгілік ел идеясының 7 құндылығына сүйене отырып, тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығын түсіндіре отырып, оқушыларды Отан сүйгіштікке баулу.
Пәнаралық байланыстар Паскаль және Lazarus бағдарламаларын қолдануына байланысты (қазақ және ағылшын тілдерінде), математика, қазақ тілі , ағылшын тілі
Алдыңғы меңгерілген білім Айнымалы типтерін, Lazarus бағдарламалау ортасында бағдарлама кодтарын жазу ды, Паскаль бағдарламалау тілінің әліппесі н қолдана алады.
Сабақ барысы
Сабақтың жоспарланған кезеңдері Сабақта жоспарланған іс-әрекет Ресурстар
Сабақтың басы Сергіту сәті 3 мин . Топқа бөлу. 2 мин. «Бәйге» ойыны 8 мин. Сабақтың ортасы Білу Ой қозғау ! 2 мин . Топпен жұмыс Талда у « Постер қорғау » әдісі 10 мин. Практикалық жұмыс Түсіну «Ынталандыру» әдісі 5 мин. Жұптық жұмыс Қолдан у «Бірге ойлаймыз» әдісі 10 мин. Жеке жұмыс Жинақтау «Өзіңді бағала» әдісі 3 мин. Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылардың назарын сабаққа аудару, бағалау парағын тарату, сабаққа психологиялық ахуал орнату, оқушыларға сергіту сәтін ұйымдастыру кезеңі. «Кездесу» атты сергіту ойынын ойнау. Жәй әуенмен екі шеңбер болып қарама – қарсы айналады, әуен тоқтаған кезде бір – біріне қарап, баланың қасиетін айтады. «Жасырын конверт» ойыны арқылы топқа бөлу . Оқушылар конверттерді таңдап, ішіндегі жасырылған сөздер арқылы топқа бөлінеді. Топ ережесін құрады. I – топ. Pascal II – топ. Lazarus Оқушыларғ а бағалау парақтары таратылады. Қайталау оқу айнасы Әр топ слайдтағы екі түрлі конверттің біреуін таңда п, кезек – кезек сұрақтарға жауап беру арқылы өткен сабақты қайталайды. Нәтижесінде әр оқушы смайликтермен және мұғалімнің мадақтау сөздерімен бағаланады. Ой қозғау ! Оқушыларға интербелсенді тақтадан сурет көрсетіледі . Сурет бойынша оқушылардың пікірлері айтылады. Нәтижесінде оқушылармен бірге сабақтың тақырыбы мен мақсаты анықталады. Тұжырымды ой айтқан балалаға мадақтау сөздері айтылады. Суретте қандай іс – әрекет бейнеленген? Суреттің бүгінгі сабағымызға қандай қатысы бар деп ойлайсыңдар? Сурет бойынша: 1-Тапсырма. Оқушыларға жаңа сабақты түсіну мақсатында кітаптан тақырып бөлініп беріледі. Оқушылар топ ережесін сақтай отырып, топта талқылап, постер қорғайды. Топтар бір - бірін смайликтерм ен бағалайды. I – топ. Pascal Read операторы Паскаль тілінде мәлімет енгізетін оператор Read (Read ағылшынша оқу) арқылы анықталынады. Жалпы түрі : Read(a1, a2,…,an); Readln(a1, a2,…,an); Readln; Мұндағы a1, a2,…,an – айнымалы атаулары . Алғашқы оператор көрсетілген айнымалылардың мәндері пернелер арқылыараларына бір бос орын қалдыру арқылы енгізілген соң , курсорды келесі қатарға көшірмейді . Ал readln (read line – қатарды оқу деген сөздің қысқартылуы ) пернелерден мәндер енгізілгеннен кейін курсорды келесі қатарға көшіріп жібереді . Соңғы жазылған параметрсіз оператор ешбір мән енгізбей , тек курсорды келесі қатарға көшіру қызметін атқарады . Енгізілетін айнымалылардың мәндері integer, real, char, string типтеріне жатуы мүмкін . Логикалық айнымалылардың мәндері енгізілмейді . Айнымалылар мәндері өз типтеріне сәйкес Паскаль тілінің ережесі бойынша енгізіледі . Егер ол шарт бұзылса ( мысалы , а 1 типі integer болсыа , ал енгізілгенде char типтес мән терілсе ), онда экранға енгізу - шығару қатесі шығады , яғни I/O error XX шығады , мұндағы ХХ бүтін сан түріндегі қатенің сипатына сәйкес коды . II – топ. Lazarus Wrіte операторы Паскаль тілінде нәтижені экранға шығару Write (жазу) операторы арқылы бейнеленеді. Write (a1, a2, …,an); Writeln (a1, a2, …,an); Writeln; Жалпы жазылуы : Wr і te (a,b,c,… n). Бұл жерде a,b,c,… n экранға немесе файлға жазылатын нәтижелер. Ал, әрбір нәтижені жеке қатарда шығару үшін Wrіteln операторы пайдаланылады Wrіteln (a,b,c,… n). Сонымен бірге Wrіte операторын мына түрде пайдалануға да болады: Wrіte (‘қосынды=’, ‘ ең үлкені ’). 1-тапсырмаға дескриптор: Енгізу\шығару операторларының қызметін анықтайды; Постердің безендірілуі не баға береді. «Сынып бөлмесінің ауданын есептеу» жобасы Мұғалім оқушыларға сызықтық алгоритмді программалауды практика жүзінде интербелсенді тақтада көрсетеді .Оқушылар компьютерде жасап үйренеді. Сынып бөлмесінің ұзындығы а және ені b берілген. Осы бөлменің периметрі P мен ауданы S-ті есептейтін сызықтық бағдарлама құрыңдар. Т. 2 -тапсырма. Әр топқа есептің бастама нұсқаулары берілген карточка беріледі. Оқушылар топта жұптасып, тапсырманы компьютерде қалаған бағдарламада орындайды. Нәтижесінде интербелсенді тақтада берілген есептің дұрыс жауабына қарап, жұптар бір-бірін смайликтермен бағалайды. I – топ. Pascal SKIPIF 1 < 0 функциясын есептейтін программа құру қажет. x – тің мәнін пернетақтадан енгі зіледі. Progra m esep 1 ; Var x:integer; y:real; begin writeln(‘ х санын енгізіңіз :‘); read(x); y:=sqrt(x); writeln(‘y=’, y:5:2); end. II – топ. Lazarus Радиусы r болатын дөңгелектің ауданын тап.  S:=П*r2   (П- шеңбердің ұзындығының оның диаметріне қатынасы барлық уақытта тұрақты.  П =3,14) Program esep2; Var r, s:real;                                 const  Pi=3.14;      begin                                                              read(r);                               s:=Pi*r*r; write ln(’s=’s:2:1);                  end. 2 -тапсырмаға дескриптор: Сызы қтық алгоритмдер құрады; Алгоритмдерді программалау тіліне ауыстырады; Құрылған алгоритмдерді программаны өңдеудің кіріктірілген ортасыңда (Pascal, Lazarus) жазады. 3 -тапсырма . Қатесін тап! Оқушыларға жеке карточкалар таратылып, тапсырма беріледі. Нәтижесінде интербелсенді тақтадан дұрыс жауап көрсетіліп, оқушылар өзін-өзі смайликтермен бағалайды.
Қ атесі бар программа Қателері
Program Esep; Var a,b,c:INTEGER; Begin Read (a,b,c) b:=c+1; S :=a+b+c; Write (‘s=’,s) End.
Program Perimetr; Var a,b,p:REAL Begin Read (a,b,p); p:=2*(a+b) Write (‘p=’,p) End;
Program Audan; Var a,b,s:REAL; Begin; Read (a,b); s:=a*b; Write (‘s=’,s) End.

3 -тапсырмаға дескриптор:
Сызықтық алгоритмдерді программаны өңдеудің кіріктірілген ортасыңда (Pascal, Lazarus) жазады;
Программаның қатесін табады.
АКТ , слайд, әуен






Конверттерге жасырылған сөздер


Бағалау парақшасы







Компьютер
Ин тер белсенді тақта , с лайд, смайликтер























Ин тербелсенді тақта, слайд








Ин тербелсенді тақта, слайд
























А 3 форматтағы қағаздар, маркерлер, стикерлер , смайликтер

















































Интербелсенді тақта, компьютерлер






























Кеспе қағаздары,
Компьютерлер, смайликтер





































Кеспе қағаздары,
смайликтер
Сабақтың соңы
Кері байланыс
«Табыс сатысы »
2 мин .


Үй тапсырмасы: 1) 119 -бет, сұрақтарға жауап беру.
Оқушылар стикер жабыстыру арқылы өздерінің қай сатыда екенін білдіріп, кері байланыс жасайды.
Саралау
Б а рынш а қо л д а у к ө рсе т у: Ж аңа сабақты түсіну мақсатында және топтар арасында өза ра байланыс ор н ат уғ а мүмкінді к беру ү ш ін о қушыларға кітаптан тақырып бөліп беру арқылы постер қо рғатамын .
Ор т аша қол д а у : Жұптар арасында өзара байланыс орнату үшін к еспе қағаздарын д а ғы есептерді ң бастама нұсқауларын пайдалан у арқылы тапсырмалар беремін .
Қол д ау көрс е т у а з :
Жеке оқушыларға к еспе қағаздар ды есептің шығару жолын ың қатесін табу үшін толт ы р ылма ғ а н күйде
қалдыры п жəне с ол б ос же р лерді өз б е тінш е толты р уға тапсырма б е ремін .
Б ағалау - Қалыптастырушы бағалау( топтық, жұптық, жеке бағалаулар смайликтер және оқушыларды мадақтау арқылы ).
Смайликтер:

Мадақтаулар: «Жарайсыңдар!, Өте тамаша!, Мен сіздермен келісемін!, т.б.»

Сабақ бойынша рефлексия
Сабақта не түсініксіз болды?
Қандай қиындықтар кездесті?
Келесі сабақта не білгілерің келеді?


Денсаулық және қау іпсіздік техникасының сақталуы
« Кездесу » атты сергіту жаттығуларын орындау , топ ережесіне бағыну .
Оқушылардың компьютерде отыру ережесін сақтауын қадағалау.